Open been (ulcus cruris venosum) 

Het in de volksmond ook als 'open been' aangeduide ulcus cruris venosum is een ernstige, pijnlijke en meestal slecht helende wond. Welke risicofactoren bepalend zijn, wat de therapie inhoudt en nog veel meer leest u hier.

De belangrijkste oorzaak van een open been is een chronische vaatziekte. Deze treedt op als de aderkleppen niet meer goed functioneren. Dit leidt tot stuwing van bloed in de aderen en verhoogt daar de druk. Deze verhoogde druk heeft een beschadiging van de huid en het onderliggende weefsel tot gevolg, wat kan leiden tot een open zweer. 

Andere risicofactoren zijn:

De ulcus cruris is terug te voeren op een doorbloedingsstoornis in de benen en op een vroegere aandoening, zoals de chronische veneuze insufficiëntie (CVI), een perifere arteriële occlusieve ziekte (PAOV) of diabetes mellitus. Afhankelijk van de oorzaak onderscheiden artsen verschillende vormen van een open been of onderbeenzweer. De drie meest voorkomende zijn:

De meest voorkomende complicatie bij een open been is een infectie. Als de wond niet goed wordt verzorgd, kunnen bacteriën binnendringen en een infectie veroorzaken die tot een verergering van de wond kan leiden en de genezing nog verder vertraagt. Dieper binnendringen van bacteriën betekent een infectie van spieren of pezen, waardoor een grote operatie of zelfs amputatie nodig kan zijn. In ernstige gevallen kan een infectie leiden tot erysipelas resp. tot een bloedvergiftiging. Beide kunnen levensbedreigend zijn. Bovendien is er een groter risico op een hartinfarct of een ischemische beroerte. Vaak ontstaan door de intensieve behandeling van de wond allergieën tegen zalf of desinfectiemiddel.

Het open been is een veel voorkomende aandoening die circa 1% van de bevolking betreft. Vrouwen hebben er vaker last van dan mannen. Het risico op een veneuze beenzweer stijgt met de leeftijd en bij mensen met chronische vaatziekten.

Om een open been te voorkomen kunt u een en ander doen. Denk daarbij aan meer beweging en een gezonde levensstijl tot een compressiemiddel. Preventieve maatregelen:
 

• Preventief dragen van compressiekousen
• Regelmatig aan duursporten doen (zwemmen, wandelen enz.)
• Adergymnastiek
• Veel beweging in het dagelijks leven
• Activiteiten met staan en zitten afwisselen
• De eerste waarschuwingen voor vaatziekten onderzoeken
• Optimale instelling van een evt. aanwezige diabetes mellitus
• Gezonde voeding
• Onthouding van nicotine
• Overgewicht vermijden
• Stress vermijden
• Passende schoenen zonder drukplekken
• Regelmatige pedicure

De beste mogelijkheid om veneuze beenzweren te vermijden, is de onderliggende aandoening behandelen. Dit kan bijvoorbeeld betekenen dat men bij adipositas gewicht verliest en lichamelijk actief wordt, bij een bestaande CVI compressiekousen draagt of bij diabetes medicijnen inneemt. Het is ook belangrijk op de huid van de benen te letten, om verwondingen te voorkomen. Als een verwonding optreedt, moet deze snel worden behandeld, om de genezing te bevorderen.

De diagnose van ulcus cruris venosum wordt normaal gesproken vastgesteld door een lichamelijk onderzoek. De arts onderzoekt de wond en bekijkt of er symptomen van een infectie aanwezig zijn. Bovendien volgt een anamnese van de risicofactoren. Vaak wordt een echoscopie uitgevoerd, om de doorbloeding in het been te beoordelen en vast te stellen of er een onderliggende vaatziekte is. Aanvullende diagnostiek is bv. mogelijk door:
 

• Enkel-arm-index (bloeddruk aan beide armen en benen)
• Duplex-sonografie
• MR- of CT-angiografie
• Bewegingstest
• Wonduitstrijkje
• Bloedonderzoeken (vaststelling diabetes mellitus, nierschade etc.)
• Biopsie (bij therapieresistentie)

Volgens Knighton et al. worden bij chronische ulcera zes gradaties onderscheiden:

Wat te doen tegen ulcus cruris venosum? De ulcus cruris behandeling is afhankelijk van de ernst van de aandoening. In matig ernstige gevallen is naast de ulcus cruris wondverzorging meestal een compressietherapie noodzakelijk. Deze geldt als de basis van de oorzakelijke therapie en helpt de bloedstroom in de aderen te verhogen en de druk in de aderen te verlagen. Dit kan helpen om de genezing van de wond te bevorderen. In zware gevallen is een speciale therapie of een operatieve ingreep nodig. Aangezien open chronische wonden altijd pijnlijk zijn, zouden alle betroffenen een geschikte pijntherapie moeten ondergaan. Ten slotte worden verschillende therapieën vaak met elkaar gecombineerd.

ACD's zijn ideaal om te starten met de ulcus-behandeling. Deze vorm van compressiemiddel kan bijzonder voorzichtig worden aangebracht en indien nodig ook worden gebruikt om een separaat wondverband te fixeren. Bovendien kan de omvang van de ACD's net als de Juzo Compression Wrap of Juzo ACS Light ideaal worden aangepast, indien aan het begin van de therapie een zwelling aanwezig is.  

Voor de verdere verzorging van een ulcus is er het compressiekous-systeem Juzo Ulcer Pro. Dit bestaat uit twee onderkousen (<CCL 1) om regelmatig te wisselen en een vlakgebreide bovenkous (CCL 2). Gecombineerd geven de drukwaarden compressieklasse 3. Daarbij beschermt de onderkous de gevoelige huid bij het aantrekken van de bovenkous en kan hij indien nodig gebruikt worden om wondverbanden en pelottes goed op hun plaats te houden.  

Het open been is een pijnlijke aandoening. Het is echter mogelijk het risico van veneuze beenzweren te reduceren, door op de gezondheid van de aderen en op de huid van de benen te letten. De behandeling is afhankelijk van de ernst van de aandoening, maar de ulcus cruris venosum compressietherapie is vaak de belangrijkste behandelingsmethode.

Als u symptomen van een open been opmerkt, neem dan direct contact op met een arts om een diagnose en de optimale behandeling te krijgen.