Het woord gonartrose is samengesteld uit 'gonato', het Griekse woord voor knie, en het begrip artrose. Het betreft derhalve een progressieve, door slijtage veroorzaakte afwijking van het kniegewricht. Er treden daarbij scheuren op naast de afbraak van gewrichtskraakbeen en vervolgens eveneens slijtage aan nabijgelegen gewrichtsstructuren, zoals botten, banden en gewrichtskapsels.
Gonartrose, ofwel de artrose van het kniegewricht wordt tot de meest voorkomende aandoeningen van het kniegewricht gerekend. Omdat het om een progressieve aandoening gaat en het regeneratievermogen afneemt naarmate iemand ouder wordt, neemt het aantal patiënten toe naarmate de leeftijd vordert. In totaal zijn er in Duitsland 5 miljoen patiënten, ongeveer 2 miljoen daarvan ervaren pijn. Met name bij mensen van boven de zestig is het aantal patiënten hoog. In deze leeftijdsgroep treft deze aandoening vaker vrouwen.
Gevolgen van slijtage en beschadiging van het gewrichtskraakbeen zijn pijn, ochtendstijfheid, beperkte bewegelijkheid en instabiliteit van de knie. Hoe eerder een beginnende artrose wordt herkend, hoe beter hier iets tegen kan worden gedaan. Wie preventief aan de slag gaat, kan met behulp van doelgerichte oefeningen schade aan het kraakbeen vermijden.
Bij aanhoudende pijn in de knie moet u zeker contact opnemen met een arts, om zo snel mogelijk een behandeling te starten.
Ook wanneer schade aan het hyalien kraakbeen van het gewricht optreedt in de eerste lijn door ouderdomsslijtage, zijn er toch meerdere factoren die een artrose veroorzaken of die ervoor kunnen zorgen dat de ziekte erger wordt. Vaak is de oorzaak ook een combinatie van meerdere factoren.
Blessures
Bij knieblessures, zoals een gescheurde kruisband, schade aan de meniscus of bij een breuk van de knieschijf, kan ook het kraakbeen in het gewricht beschadigd raken. Fracturen, ofwel breuken van het boven- of onderbeen, kunnen door de verkeerde belasting een negatieve uitwerking hebben.
Infecties en ontstekingen van het gewricht
Infecties van het gewricht door bacteriën, maar ook een chronische ontsteking (bijvoorbeeld reumatoïde artritis) kunnen de structuren aantasten en een beschadiging van het gewricht tot gevolg hebben.
Verkeerde stand
Een aangeboren verkeerde stand, zoals X- of O-benen, kan tot een versterkte, eenzijdige belasting en slijtage van het gewricht leiden.
Overbelasting
Lichamelijke activiteiten waarbij de knieën veel worden gebruikt of waarbij veel wordt gedragen, kunnen het optreden van gonartrose bevorderen.
Overgewicht
Ook overgewicht is een risicofactor en kan het ontstaan en het verergeren van gonartrose in de hand werken.
Stofwisselingsaandoeningen
Jicht is een stofwisselingsaandoening waarbij de urinezuurconcentratie in het bloed verhoogd is, wat resulteert in het opslaan van urinezuurkristallen in de gewrichten. Ook een verstoord vetmetabolisme kan tot overgewicht leiden.
Neurologische aspecten
Te weinig beweging of een veranderd bewegingspatroon, bijvoorbeeld na aandoeningen van het zenuwstelsel zoals kinderverlamming, verlammingen na een hartinfarct of een gescheurde kruisband, kan een gonartrose tot gevolg hebben.
Er zijn verschillende methoden voor het toekennen van een zwaartegraad aan gonartrose. Aan de volgende lijst ligt de Kellgren-Lawrence-score ten grondslag, waarmee de toestand aan de hand van een conventionele röntgenopname wordt bepaald.
Een normale, gezonde knie zonder beperking en pijn wordt geclassificeerd als gonartrose van graad nul.
Gonartrose graad 1
Gonartrose graad 2
Gonartrose graad 3
Gonartrose graad 4
De diagnose 'gonartrose' wordt gebaseerd op verschillende pijlers. Nadat de symptomen tijdens het anamnesegesprek met de patiënt zijn besproken, wordt de bewegelijkheid gecontroleerd. Om de pijn beter te kunnen lokaliseren, wordt de knie gescand. Bij verdenking van artrose in het kniegewricht kan via een röntgenonderzoek of via een andere beeldvormingsmethode (bijv. MRI) worden vastgesteld of en hoe erg het gewricht al is beschadigd.
Aangezien de slijtage van het kraakbeen van het gewricht degeneratief is, kan de aandoening niet causaal worden verholpen. Het doel van de therapie is daarom het verminderen van de pijn, het in beweging houden van de knie en het beperken van de uitbreiding van de artrose.
Naast normale therapie is ook een operatieve ingreep mogelijk om het gewricht te behouden. In een vergevorderd stadium van gonartrose kan als laatste middel ook de inzet van een kunstgewricht nodig zijn.
Als volledige aanpak verbindt de conservatieve therapie diverse opties, van de inzet van hulpmiddelen tot ontlasten via fysiotherapie en van gezonde voeding tot aan behandeling met medicatie, zoals NSAID's, hyaluron en pijnstillers.
Verzorging met hulpmiddelen
De JuzoFlex Genu Xtra ondersteunt en ontlast het kniegewricht. Bovendien vermindert de compressiewerking van het kniebandage de pijn bij het bewegen. Dat is van belang, omdat juist voorzichtige mobilisatie een belangrijke factor in het helingsproces is. Beweging bevordert namelijk de doorbloeding van het kniegewricht en daarmee de toevoer van voedingsstoffen naar het door gonartrose aangetaste gewrichtskraakbeen. Dit positieve effect wordt door de zachte massagewerking van de frictienoppen van de patellaring door de verbetering van de proprioceptie nogmaals versterkt. De patellaring zorgt er bovendien voor dat vocht uit het weefsel rond de knieschijf wordt weggemasseerd.
Statische foutieve belastingen kunnen met behulp van orthopedische inlegzolen worden gecompenseerd.
Ergo- en fysiotherapie
De ideale bewegingstherapie bij gonartrose is een individueel afgestemd oefenprogramma met verschillende niveaus dat naast uithoudingsvermogen en kracht ook de bewegelijkheid verbetert. Ook TENS-stroom, schokgolftherapie, microgolven, korte golven en gepulseerde geluidsgolven kunnen succesvol worden ingezet tijdens de behandeling.
Warmtetherapie
Bij chronische artrosepijn kunnen warmtekussens en een warm bad worden ingezet. Acute pijn kan echter worden verminderd met koudeapplicaties zoals ijspacks.
Beweging
Patiënten moeten het betreffende gewricht niet overbelasten. Toch moet het regelmatig worden bewogen om een toereikende toevoer van voedingsstoffen naar het gewrichtskraakbeen te waarborgen.
Voeding
Een ontstekingsremmende voeding vermindert de artrose. Omega-3-vetzuren die in lijnolie, zalm en haring zitten, hebben gunstige effecten. Vleesproducten en andere voedingsmiddelen van dierlijke herkomst bevatten arachidonzuren, waaruit ontstekingsbevorderende stoffen kunnen ontstaan. Deze producten moeten daarom minder worden gebruikt.Een kruidenmengsel van komijn, koriander en nootmuskaat verbetert de doorbloeding van het gewrichtsslijmvlies en vermindert derhalve de pijn. Een plantaardige voeding voorziet het lichaam van vitaminen, mineralen en secundaire voedingstoffen uit planten. Silicium, dat in haver, zilvervliesrijst, gerst, gierst en topinamboer zit, heeft een stabiliserende werking op kraakbeen. Het positieve neveneffect van een gezond voedingspatroon is gewichtsafname en daardoor eveneens een ontlasten van de gewrichten.
Traditionele Chinese geneeskunde
In de afgelopen jaren wordt bij gonartrose vaker acupunctuur gebruikt om de pijn te verminderen en de gewrichtsfunctie te verbeteren.
Medicijnen
Tegen acute pijn kunnen zalven en pijnstillers worden voorgeschreven. Een andere optie voor een geïntegreerd artrosetherapieplan is injecties met hyaluronzuur of autologe bloedproducten (Platelet Rich Plasma: PRP) in het kniegewricht.
Met name bij een bijkomende ontsteking kunnen ook cortisone-injecties worden gebruikt.
Om de benen en dus de knieën sterker te maken of om de revalidatie na een blessure te stimuleren, hebben we een aantal oefeningen voor u samengesteld. U kunt deze zonder problemen uitvoeren en ze het beste inbouwen in uw dagelijkse routine. Als u een acute blessure heeft, raadpleeg dan uw arts. Uw arts kan u vertellen welke oefeningen voor u geschikt zijn.
Herhaal de rekoefening twee keer aan weerszijden van het been.
Aandachtspunten:
uw rug moet bij deze oefening recht blijven.
Maak 12 uitvalpassen en herhaal dit driemaal.
Aandachtspunten:
uw rug moet bij deze oefening recht blijven.
Maak 12 kniebuigingen en herhaal deze krachtoefening driemaal.
Aandachtspunten:
uw rug blijft tijdens deze krachtoefening recht en uw buikspieren worden aangespannen.
