Leczenie blizn: informacje i wskazówki 
dotyczące skóry i blizny

Po każdej interwencji chirurgicznej, niezależnie od tego, czy następuje po wypadku, czy jest planowana, na skórze pozostają widoczne ślady. Precyzyjnie ukierunkowana, kompleksowa terapia blizn jest więc bardzo ważna dla uniknięcia ograniczeń funkcjonalnych i ruchowych oraz uzyskania optymalnej poprawy wyglądu i struktury blizny. Efekt końcowy każdej terapii blizn zależy od wielkości, rodzaju i wielu innych, indywidualnych cech blizny. Chirurgia plastyczna opiera się na czterech filarach, które zostaną omówione poniżej. Chirurgia plastyczna, a w szczególności chirurgia rekonstrukcyjna i chirurgia ręki, koncentruje się na odzyskaniu i poprawie sprawności ruchowej i funkcjonalnej i/lub na wyniku estetycznym. Interwencja chirurgiczna, która jest konieczna z medycznego punktu widzenia, pozytywnie wpływa na kształt lub funkcje ciała. Zachodzi również konieczność medyczna lub występuje osobiste pragnienie pacjenta, aby dokonać zmian kosmetycznych.

1. filar: chirurgia rekonstrukcyjna

Zabiegi chirurgii rekonstrukcyjnej, jednej z dziedzin chirurgii plastycznej, stosuje się po wypadkach (chirurgia pourazowa) oraz operacjach, np. po usunięciu guza w przypadku chorób nowotworowych. Chirurgia rekonstrukcyjna zajmuje się również leczeniem wrodzonych wad rozwojowych. W niektórych przypadkach, np. u pacjentów cierpiących na raka lub inne schorzenia, a także po wypadkach, zabieg polega na przeszczepieniu zdrowej tkanki z własnego ciała pacjenta w celu zamknięcia powierzchni ran lub zastąpienia brakującej tkanki. W efekcie w różnych miejscach ciała pojawiają się blizny. Blizny te nie tylko zakłócają estetykę wyglądu, ale mogą również oznaczać ograniczenie mobilności pacjentów, których dotyczą. W związku z tym po zagojeniu się rany aktywne obszary blizny należy poddać odpowiedniej terapii.

Terapia blizn sprzyja równomiernemu gojeniu się tkanki bliznowatej i – szczególnie w przypadku większych obszarów – zapobiega powstawaniu wypukłych blizn lub oraz ich kurczeniu, co może prowadzić do różnych dolegliwości, również bólowych. Ważną rolę odgrywa także kwestia estetyki, szczególnie w przypadku zabiegów chirurgicznych na widocznych obszarach ciała. To zupełnie zrozumiałe, że szczególnie na początku widok powstającej po operacji tkanki bliznowatej jest trudny do zaakceptowania. Ciężko się również pogodzić z nową, zupełnie odmienną sytuacją. W kluczowym okresie indywidualnej terapii blizn duże wsparcie zapewnia odzież uciskowa i produkty uzupełniające, takie jak np. plastry silikonowe lub pomoce do wciągania. 

2. filar: chirurgia ręki

Specjalną dziedziną chirurgii plastycznej jest chirurgia ręki. Zajmuje się ona leczeniem wszystkich urazów, schorzeń i wad rozwojowych dłoni oraz całego ramienia. Ze względu na bardzo złożoną budowę dłoń jest optymalnie przystosowana do wykonywania licznych zadań i ruchów. Dłonie i ich poszczególne palce to najważniejsze „narzędzia” w codziennym życiu, dlatego priorytetowe znaczenie ma jak najlepsze i najszybsze przywrócenie ich funkcjonalności. Dłoń charakteryzuje się idealnym współdziałaniem różnych elementów, takich jak kości, ścięgna, mięśnie, nerwy i naczynia krwionośne. Ze względu na szczególną anatomię i ograniczoną powierzchnię tej części ciała, są one rozmieszczone bardzo blisko siebie. W związku z tym każdy zabieg w obrębie dłoni wymaga bardzo dokładnej znajomości specjalnych struktur anatomicznych. W chirurgii ręki precyzyjne cięcie jest równie ważne jak ukierunkowana terapia blizn po operacji, ponieważ powstające blizny mogą prowadzić do znacznego ograniczenia funkcji ruchu, zwłaszcza we wrażliwej tkance dłoni. Blizny zakłócają przede wszystkim motorykę małą.

Szanse na skuteczne leczenie, a tym samym poprawę jakości blizny, są największe w przypadku aktywnych blizn. Nie należy tracić cennego czasu – najlepiej rozpocząć terapię blizn od razu po zagojeniu się rany. Dłonie mają ogromne znaczenie w przypadku niemal wszystkich czynności związanych z codziennym życiem. Nie ma właściwie czynności, przy których dałoby się zrezygnować z pomocy rąk. I tutaj staje się jasne, jak ważne jest to „narzędzie”. Chociaż pod względem powierzchni ręce stanowią tylko niewielką część ciała, są potrzebne niemal do wszystkiego. Dopiero gdy dłonie i palce przestają funkcjonować prawidłowo, okazuje się, jak bardzo jesteśmy od nich zależni. Nawet stosunkowo niewielkie blizny na dłoniach mogą oznaczać poważne upośledzenia ich funkcji. Terapia blizn może zmniejszyć ryzyko wystąpienia takich późniejszych następstw. Skuteczna terapia blizn koncentruje się na funkcji i ruchomości dłoni. W jej skład wchodzą różne elementy i metody. Bardzo ważna jest w tym kontekście terapia uciskowa, terapia silikonowa, a także fizjoterapia, nie powinno ich więc zabraknąć w kompleksowej terapii blizn.
 

3. filar: chirurgia estetyczna

Chirurgia estetyczna stanowi kolejny filar chirurgii plastycznej. W odróżnieniu od innych filarów, nie ma dla tych zabiegów istotnych wskazań medycznych, a interwencja ma charakter czysto kosmetyczny. Podobnie jak w przypadku chirurgii rekonstrukcyjnej, interwencje te mogą powodować zmiany kształtu, na pierwszym planie jest jednak zawsze efekt estetyczny. Decyzja o poddaniu się zabiegowi estetycznemu może wynikać zarówno z osobistego pragnienia zmiany wyglądu ciała, jak i potrzeby estetycznej rekonstrukcji po wypadku lub chorobie. Wdrożona po zabiegu terapia blizn może poprawić wygląd powstałych blizn i sprawić, że wykonany zabieg będzie jak najmniej widoczny.

4. filar: chirurgiczne leczenie oparzeń

Chirurgiczne leczenie oparzeń dotyczy zarówno świeżych oparzeń, jak i blizn po oparzeniach. W leczeniu oparzeń bierze się pod uwagę przede wszystkim dwa czynniki: głębokość oparzenia i wielkość uszkodzonej powierzchni ciała. W przypadku głębokości oparzenia obowiązuje klasyfikacja w stopniach (I, IIa, IIb, III). Interwencja chirurgiczna jest zwykle konieczna w przypadku oparzeń od stopnia IIb (uszkodzenie głębokich warstw skóry właściwej) i stopnia III (całkowite zniszczenie skóry właściwej i uszkodzenie tkanki podskórnej) W zależności od głębokości i powierzchni oparzeń pacjent musi zostać najpierw objęty intensywną opieką medyczną. Ze względu na ciężkość oparzeń w ramach ich chirurgicznego leczenia często istnieje konieczność usunięcia tkanki i zastąpienia jej nową tkanką poprzez przeszczep skóry. Intensywne leczenie jest niezmiernie ważne w przypadku oparzeń, ponieważ blizny pooparzeniowe często się kurczą, a nowa tkanka łączna mocno się rozrasta. Zaniechanie leczenia może skutkować poważnym ograniczeniem funkcjonalności i zaburzeniami ruchu.
 

Leczenie blizn z wykorzystaniem silikonu to kolejna skuteczna opcja w terapii blizn. Silikon pozwala utrzymać naturalną wilgotność skóry, zapobiega więc wysychaniu blizny. Produkty silikonowe są wykonane w 100% z silikonu medycznego. Są one miękkie, wysoce elastyczne i bardzo łatwo się dopasowują, co sprawia, że noszenie ich jest raczej przyjemne niż uciążliwe. Produkty silikonowe można nosić (w zależności od blizny i wyboru produktu) w połączeniu z  odzieżą uciskową lub osobno. Wczesne stosowanie produktów silikonowych równolegle z terapią uciskową może stanowić idealne uzupełnienie i zwiększać skuteczność terapeutyczną:

• Tkanka bliznowata staje się bardziej miękka
• Redukcja niekontrolowanego wzrostu lub rozrostu blizny
• Dodatkowa ochrona świeżej tkanki bliznowatej lub przeszczepu
• Zapobieganie bezpośredniego ocierania o skórę

Peloty silikonowe można również nosić pod odzieżą uciskową w tych miejscach ciała, w których sam ucisk nie wystarcza do wytworzenia wymaganego nacisku na tkankę blizny, czyli na przykład w okolicach kostek lub na dekolcie.

Przygotowaliśmy dla Ciebie kilka pomocnych wskazówek, które mogą zwiększyć skuteczność terapii blizn. Często to właśnie małe rzeczy, które nie wymagają dużego wysiłku, mogą przyczynić się do postępów terapii i ułatwić leczenie.